ABA Terapisi Otizmi İyileştirir mi?
ABA, bir tedavi yönteminden ziyade, bir uygulama metodudur. ABA yöntemlerini kullanarak, çocuğa gerekli becerilerin etkin şekilde öğretilmesi sağlanır. Davranış problemlerinin düzeltilmesi ile çocuğun yaşam kalitesinin yükseltilmesi hedeflenir. ABA, diğer terapi ve alternatif tedavi yöntemleri ile beraber kullanılabilir.
ABA, alternatif bir yaklaşım olmaktan ziyade, diğer terapilerin de içinde bulunduğu ekibin bir parçası olarak kabul edilir. Otizm tamamen iyileşen bir durum değildir. Otizm tedavisinde esas amaç; çocuğun bağımsız şekilde, akranları ile en uyumlu şekilde yaşamasını sağlamaktır. Özellikle erken dönemde başlayan eğitim programları sayesinde, otizmli çocuklar, yaşıtları ile beraber eğitime devam edebilir.
ABA yöntemi; özellikle istenmeyen davranışları azaltmayı hedefleyen, davranışları analiz ederek, davranışların sıklığını ve şiddetini tespit ederek, buna uygun bir iyileşme programı hazırlar.
Özellikle sorunlu davranışlarla başa çıkmayı oldukça iyi şekilde sağlayan ABA terapisi; haftada 20 ve 40 saatlik programlar ile uygulanmalıdır.
ABA Tedavisi ile Davranış Disiplini
Otizmli çocukların davranışlarını iyileştirmek ve geliştirmek için ABA terapisi oldukça önemlidir. Çocuklara yeni davranışlar öğreten ve bu davranışların neden, nasıl yapıldığının da temelini veren ABA terapisi; çocuklara her yeni beceriyi adım adım öğretmektedir.
Uzmanlar, yapılan değerlendirmeler neticesinde hedefi belirler. Bunun neticesinde ise belirli aralıklarla gelişimi kontrol eder. Özellikle istenmeyen davranışlar; otizmli çocuklarda yakın çevre tarafından pekiştirilmektedir.
Ebeveynlerin de bu noktada bilinçlenmesini sağlayan ABA terapisi sayesinde istenmeyen davranışlarının kökeni belirlenir ve ortadan kaldırılır.
ABA Terapisinin Özellikleri Nelerdir?
ABA terapisi, ne kadar erken uygulanırsa o kadar başarı elde edilir. Özellikle erken dönemde başlayan ABA terapisinin başarısı oldukça yüksektir.
ABA terapisi otizmli çocuklarda uygulanabildiği gibi davranış problemleri olan çocuklarda da uygulanmaktadır.
- Özellikle ABA terapisi istenmeyen sorunlu davranışların azalmasını sağlar. Özellikle çocuğa hedef davranışlar kazandırılmasına destek olur.
- ABA tedavisinde sonuçlar yoruma dayalı değildir, kişiye özel ve objektiftir.
- Alternatif davranışlarının dışında yeni becerilerin de kazandırılmasını hedeflemektedir.
- ABA terapisinde hedef erken dönemde verilmiş olan ABA terapisi sayesinde otizmli çocuğun akranları ile vakit geçirebilmesini sağlamaktır.
- Otizmli çocuğun özellikle istenmeyen davranışlarına etki eden çevresel etkenlerin incelenmesi sağlanır. Bu davranışların kontrol altına alınması sağlanır.
ABA terapisi uzman eşliğinde yapılması gereken, oldukça titiz çalışılması gereken terapilerin başında gelir. ABA terapisi, uzmanlar eşliğinde haftalık ya da aylık programlar halinde yapılmaktadır.
Özellikle dil ve konuşma terapi seansları sayesinde etkili bir davranış analizi uygulanır. Sözel becerilerin kazandırılmasının yanı sıra konuşma becerileri de arttırılır.
ABA Terapisi ile Konuşma ve Dil Gelişimi
Otizm; gelişimsel bozuklar arasında incelenen ve ilk 3 yılda fark edilen bir durumdur. Temelde otizm, iletişim ve sosyal ilişkilerde zorluk ya da kısıtlılık olarak etki etmektedir. Özellikle sosyal etkileşimde ve iletişimde problemler yaşanmasına yol açar.
Otizm genel olarak bilişsel gelişimde gerilik ya da sapmaya yol açabilir, yineleyici ve sınırlayıcı ilgi davranışlarına sebep olabilir, sosyal ve iletişim alanında yetersizlik olarak ifade edilmektedir. Otizmli çocukların erken yaştan itibaren dil ve konuşma becerilerini geliştirmek adına özel eğitim ve terapiler alması önemlidir.
Otizmli çocuklarda genellikle öğrenilmiş olan dil becerileri, zaman zaman kaybolabilir ya da gerileyebilir. Bu durumu engellemek adına ABA terapisi ile konuşma ve dil gelişimi için terapilere başlamak gerekmektedir.
Otizmli Bireylerde Görülen Dil ve Konuşma Problemleri Nelerdir?
Otizm, sosyal etkileşim ve iletişim alanında ciddi problemler yaşanmasına yol açar. Otizmli çocuklarda özellikle yeni yeni konuşmayı öğrenme sürecinde ciddi problemler ve gecikmeler görülür.
Çoğu zaman öğrenilmiş olan edinimlerde gerileme görülebilir. Bunun dışında özellikle sözcük hanesinde sınırlılıklar, ifadelerde tekrarlayıcı kullanım şekilleri, ses tonu kullanımında farklılıklar, herhangi bir konuya aşırı odaklanma, iletişim başlatmada güçlük çekme görülebilir.
Bunun yanı sıra konuşmaya öğrenen otizmli çocuklarda dil bilgisel anlamda gelişim de farklı olabilir. Özellikle zamir ve eklerin kullanımında hatalar ortaya çıkabilir.
Bunun dışında konuşma içeriğinin anlamı ve kişinin sözel olarak durumları yorumlamasında da problemler ortaya çıkabilir. Dil ve konuşma alanına bağlı olarak görülen sorunlar ve belirtiler:
- Kazanılmış olan konuşma becerilerinde kayıp,
- Toplumsal etkilemişimin sağlanması için yapılan el – kol hareketleri ve sözel olmayan davranışlarda belirgin bozukluklar,
- Yaşıtların gelişimsel düzeyine uygun ilişkiler geliştirmeme,
- Yaşıtları ile ortak payda da buluşamama, ortak durum ya da nesnelere ilgi göstermeme,
- Konuşulan dilin gelişiminde gecikmeler meydana gelmesi ya da hiç gelişme olmaması,
- Konuşması yeterli olan kişilerle konuşmayı sürdürmede güçlük çekmek,
- Aynı kelimeleri tekrar tekrar kullanma ya da kendine has bir dil oluşturma.
Otizmde Dil ve Konuşma Terapisi Nasıl Uygulanır?
Otizmli çocukların eğitiminde öncelikli olarak dil ve konuşma terapisi uygulanmaktadır. Dil ve konuşma terapileri kişilerin konuşma gelişimlerini arttırmaya yönelik olan, bilişse ve davranışçı yöntemleri kapsamaktadır. Terapi kapsamında; otizmli çocuğun dil ve konuşma becerilerini arttırmak hedeflenmektedir. Çocuğun iletişim becerilerinin genişletilmesi ile günlük yaşamda bağımsız olması sağlanmaktadır.
Bunun yanı sıra motor becerilerinin desteklenmesi ve mevcut ise artikülasyon sorunlarının iyileştirilmesi adına da çalışmalar yapılmaktadır.
Dil ve konuşma terapisi kapsamında özellikle semantik ve pragmatik alanlara ilişkin olarak çalışmalar, konuşma hızı ve ses tonunun bağlama uygun şekilde kullanılması için çalışmalar yapılmaktadır.
ABA Terapisi ile İlerleme
ABA terapisi otizm sorununda çocukların konuşma ve sözel becerilerinin genel hayatına da uygulamasını sağlayan tedavi yöntemlerini kapsar. ABA terapisi; her yaştan otizmli birey için uygundur.
Ancak erken yaşlardan itibaren uygulanması, başarı şansını arttıran en önemli faktörlerin başında gelir. ABA yöntemi; davranışları bilimsel olarak analiz eder. Daha sonra olumsuz davranışların temelini çözerek, çocuğun bu davranışları niçin ve nasıl tekrarlamayacağını telkin ve oyunlarla anlatır. Otizm; nörolojik temelli bir gelişmemiş davranış sendromudur.
Otizmli çocukların eksik sosyal davranışlarının düzeltilmesi ve tamamlanması sayesinde, bu çocukların bağımsızlık kazanması amaçlanır. ABA terapisi; çocuğun kendi ayakları üzerinde durmasını sağlayan, yetişkinlik döneminin sorunsuz şekilde idare edilmesini sağlayan bir destektir.
ABA Terapisine Ne Zaman Başlanmalı?
ABA Terapisine otizmli bireyler her yaşta başlayabilir. Ancak özellikle 3 yaş öncesinde başlanması önerilir. Bu terapiler, bir sene boyunca haftada en az 20 saat olacak şekilde uygulanmalıdır.
ABA uzmanları, süre konusunda çocuğunuza göre en doğru bilgiyi verecektir. ABA eğitiminde tüm davranışlar, alt basamaklara ayrılır ve çocuklara adım adım öğretilir. Bu davranışlar öğretilirken, 6 temel basamak üzerinde durulmaktadır. Bunlar:
- Davranışsal,
- Analitik,
- Etkili,
- Genellenebilir,
- Teknolojik,
- Sonuçlandırılabilir.
Terapinin tüm adımları, bu temel altı faktör üzerinde işlenmektedir. Erken yaşta başlanan ve yoğun şekilde alınan ABA eğitimi sayesinde otizmli çocuk, okul dönemine kadar akranlarını hızlı bir şekilde yakalayacaktır.
Anne ve babaların da bu noktada etkin şekilde yer alması gerekir. Terapide öğretilenler, evde de devam ettirilmelidir. ABA terapisi çalışmaları, her yaştan otizmli bireylerin gelişimini destekleyen bilimsel bir çalışmalıdır.
Etkinliği kanıtlanmış bir yöntem olan ABA terapisi, sosyal davranış problemlerini azaltmak için kullanılan en etkili yöntemdir. Tüm dünyada otizmli çocukların tedavisinde kullanılır. ABA terapisi; çocukların bilişsel becerilerini arttırır.
ABA terapisinde özellikle olumsuz davranışların törpülenmesi ile ilgili programlar hazırlanmaktadır. Terapi sırasında davranışların azaltılması için öncelikli olarak davranış öncesi, davranış sırasında ve davranış sonrasında durumların ve olayların gözlemlenmesi önemlidir. ABA tedavisinde ilerleme sağlamak için:
- Çocuğun uyanık olduğu her an öğretilen yöntemlerle yaklaşmak gerekmektedir.
- Çocuğun bütün davranışları ABA terapisi ile gözlemlenmektedir.
- Çocuğun yaşamının geçtiği tüm çevrelerde ABA terapisinden öğrendikleri ile davranması hedef alınır.
- Haftada 20 ve 40 saat aralıklarında yoğun ABA terapisi uygulanması hedeflenir.
Otizmli çocuklarda ABA terapisi, zeka ve uyum açısından akranlarına yakınlaşmasını sağlar. Özellikle otizm belirtilerinde hafifleme ile beraber çocukluk döneminde görülen ABA terapisinin yetişkinlik döneminde de faydaları devam etmektedir.